Upadłość firmy – kiedy i jak ogłosić?

Na początku 2020 roku funkcjonowało ponad 2 miliony firm. Wraz z rozwojem pandemii koronawirusa ta liczba niestety będzie się zmniejszać. Mało kto był gotowy na taki rozwój wydarzeń i to w tak dużej skali. Dla części przedsiębiorców będzie to oznaczać konieczność zawieszenia działalności, albo zgłoszenia upadłości firmy. 

 

O wyniszczających biznes konsekwencjach jakie niesie ze sobą koronawirus pisałem ostatnio na blogu, natomiast prawda jest taka, że firmy znikały z rynku jeszcze przed pandemią. Dla przykładu, w I kwartale 2019 z bankructwem musiało zmierzyć się aż 285 firm. Często przez złą strategię biznesową, finansową, przegraną walkę z konkurencją itd. Powodów było i jest wiele. I tak jak część z tych upadłości można było uniknąć stosując odpowiednie środki zapobiegawcze, tak mało który przedsiębiorca jest w stanie skutecznie walczyć z gospodarczymi efektami pandemii. Niestety na wiele czynników nie mamy wpływu, co może postawić nas pod przysłowiową ścianą. A gdy już znajdziemy się w ślepej uliczce, jedynym rozwiązaniem może okazać się ogłoszenie upadłości firmy. Kto może to zrobić? Kiedy i jak ją ogłosić?

 

 

Na czym polega upadłość i kto może ją zgłosić?

 

 

Jeśli firma utraciła płynność finansową, nie radzi sobie z wywiązywaniem się ze swoich zobowiązań finansowych, nie widać też nadziei na poprawę sytuacji, brakuje pomysłów na to jak poradzić sobie z kryzysem w firmie, to znak, że nadszedł czas na radykalne kroki. Czasami jedynym rozwiązaniem może być restrukturyzacja, albo ogłoszenie upadłości.

Przepisy jasno określają kiedy upadłość jest możliwa, kto i na jakich warunkach może ją zgłosić. Informacje na ten temat znajdziemy w Ustawie z dnia 28.02.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze. Przepisy wspomnianego aktu prawnego określą m.in. co stanowi podstawę upadłości, jak wygląda proces postępowania upadłościowego oraz jakie będą jego skutki.

 

Upadłość ogłosić mogą zarówno duże firmy, jak i jednoosobowe działalności gospodarcze. Ogólnie mówiąc przedsiębiorcy. Kodeks cywilny za przedsiębiorcę uznaje bowiem osobę fizyczną, osobę prawną i jednostkę organizacyjną (art. 431 § 1 k.c.), prowadzącą we własnym imieniu działalność gospodarczą (zawodową).

 

Upadłość może ogłosić:

 

• osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą (wpis do CEIDG)
• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna nieprowadząca działalności gospodarczej
• osoba prawna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą/zawodową
• spółki osobowe: partnerskie, komandytowe, jawne, komandytowo-akcyjne
• wspólnicy osobowych spółek handlowych, ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem (w przypadku spółek: komandytowej i komandytowo-akcyjnej – komplementariusz – osoba mająca obowiązek prowadzić sprawy spółki)
• wspólnicy spółki partnerskiej

 

Zadłużony przedsiębiorca powinien najpóźniej w ciągu trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić upadłość w sądzie.

 

 

 

Wniosek o upadłość może złożyć przedsiębiorca ale też:

• każdy ze wspólników odpowiadających za zobowiązania w stosunku do spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej
• każdy, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami
• w stosunku do osoby prawnej, spółki jawnej, spółki partnerskiej oraz spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej, będących w stanie likwidacji – każdy z likwidatorów
• kurator ustanowiony na podstawie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym
• organ publiczny udzielający pomocy dłużnikowi przekraczającej 100 000 euro
• w razie śmierci przedsiębiorcy (jeżeli wniosek o upadłość został złożony w terminie roku od dnia śmierci) może ogłosić wierzyciel, spadkobierca, małżonek i każde z dzieci lub rodziców zmarłego (nawet, jeśli nie dziedziczyli po nim spadku)

 

 

Główną zasadą postępowania upadłościowego wobec przedsiębiorców jest umożliwienie im oddłużenia się. Sąd upadłościowy może orzec o umorzeniu istniejących zobowiązań (w części lub całkowicie). Wiele zależy od okoliczności. Ważne będzie czy niewypłacalność jest efektem sytuacji niezależnej od przedsiębiorcy (czyli np. zmiana przepisów, klęska żywiołowa, pandemia), oraz czy rzetelnie wykonuje obowiązki nałożone na niego w trakcie postępowania upadłościowego. Zastanówmy się zatem teraz, kiedy możemy ogłosić upadłość?

 

 

Kiedy można ogłosić upadłość firmy?

 

Upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Można to stwierdzić, gdy opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. W przypadki dłużnika będącego osobą prawną będzie to moment gdy jego zobowiązania przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

W przypadku bieżącej niewypłacalności, czyli opóźnienia zapłaty przez kontrahenta czy brak możliwości zapłaty za dostawę może się okazać, że upadłość nie będzie potrzebna, ani też uznana przez sąd za zasadną. Mówi o tym Artykuł 12 ustęp 1 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. Dlatego okres opóźnienia, o którym wspomniałem na początku ma tu często decydujące znaczenie.

Gdy zaległości finansowe nie są zbyt duże, rozwiązaniem może być postępowanie naprawcze. Zwłaszcza jeśli sąd będzie miał przesłanki, że nasza firma (mimo trudnej sytuacji) będzie w stanie zaspokoić wierzycieli lepiej dalej funkcjonując niż gdy ją zamkniemy. Postępowanie takie wiąże się jednak z dodatkową kontrolą nadzorcy sądowego. Mimo, że majątkiem zarządza nadal właściciel firmy, to ma nad sobą „anioła” stróża.

 

Jak zgłosić upadłość firmy?

 

Zgłoszenie upadłości firmy załatwimy jednym wnioskiem do sądu. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy – wydział gospodarczy. Wniosek składa się we właściwym dla miejsca prowadzenia działalności. To jeśli chodzi o miejsce, a jeśli chodzi o terminy, to według artykułu 21 ustęp 1 ustawy Prawo upadłościowe to dwa tygodnie. A dokładniej, wniosek o upadłość firmy należy złożyć nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia, w jakim nastąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. A co musi zawierać nasz wniosek?

 

Wniosek musi obligatoryjnie zawierać:

• podstawowe informacje o dłużniku: imię i nazwisko, nazwę firmy, miejsce zamieszkania albo siedziby firmowej
• gdy dłużnikiem jest spółka osobowa lub osoba prawna, musi wskazywać reprezentantów spółki lub osobę prawną jak również oznaczenie miejsca, w którym znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika;
• wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek (opis sytuacji najlepiej z załącznikami potwierdzającymi przebieg zdarzeń)
• informację, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (Dz. U. z 2010 r. nr 112, poz. 743, z późn. zm.)
• informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2009 r. nr 185, poz. 1439, z 2010 r. nr 167, poz. 1129 oraz z 2012 r. poz. 836).
• dodatkowe oświadczenie potwierdzające prawdziwość danych zawartych we wniosku

 

Wspominałem o możliwości postępowania naprawczego. We wniosku przedsiębiorca może dodatkowo określić czy wnosi o ten rodzaj układu. Powinien też załączyć aktualny wykaz majątku z szacowaną wyceną. Dobrze, aby wśród załączników znalazł się też bilans, spis wierzycieli (z uwzględnieniem ich danych, adresów i wysokości zobowiązań oraz ich terminów). Do tego lista zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli majątku wraz z datami ich ustanowienia. Jeśli część wierzytelności była spłacana (w terminie 6 miesięcy przed złożeniem wniosku) również należy to udokumentować i dołączyć do wniosku. Poza tym należy załączyć wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi i informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek i innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach.

 

Sytuacja przedsiębiorcy po zgłoszeniu upadłości

 

Po złożeniu wniosku rozpoczyna się postępowanie sądowe, podczas którego dłużnik ma prawo kontynuować prowadzenie działalności. Prawo to może zostać ograniczone za sprawą zabezpieczenia jego majątku. Przedsiębiorca musi się wywiązywać z obowiązków takich jak opłacenie składek ZUS i odprowadzanie podatków do Urzędu Skarbowego. Samo złożenie wniosku jest początkiem drogi. Po formalnym ogłoszeniu upadłości wierzyciele dochodzą swoich roszczeń w trybie postępowania upadłościowego. Majątek dłużnika staje się masą upadłościową, z której zaspokaja się wierzycieli. Co ważne, chodzi także o majątek nabyty w trakcie trwania postępowania.

 

Jak widzicie zgłoszenie upadłości firmy nie jest tak oczywiste i szybkie jak pozornie może się wydawać. Wiele zależy od indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy, a przede wszystkim od decyzji sądu, który nasz wniosek może po prostu odrzucić. Jeśli stoicie przed decyzją o zgłoszenie upadłości, dobrze będzie zasięgnąć rady specjalisty. Możecie liczyć na moje wsparcie, natomiast przemyślałbym skorzystanie z profesjonalnego doradztwa prawnego.

 

Zanim podejmiecie ostateczne decyzje, dobrze jest skonfrontować się z niezależną opinią od kogoś, kto jest w stanie w miarę obiektywnie ocenić Waszą sytuację. Dzięki temu będzie w stanie podsunąć Wam najlepsze rozwiązania, a w razie potrzeby poprowadzić sprawę zwiększając Wasze szanse na … no właśnie. Mówiąc o upadłości firmy ciężko doszukiwać się pozytywów, czy szczęśliwego zakończenia. Można natomiast zwiększyć szanse na to, że upadek nie będzie tragiczny w skutkach. Bo że zaboli to jest niestety raczej pewne i dobrze być na to gotowym.

Ogólnie, mam cichą nadzieję, że dzisiejszy wpis Wam się nie przyda. Wiem, że w dzisiejszych niepewnych czasach niczego nie można być pewnym, a los naszych firm być może wisi na włosku. Pamiętajcie, że z każdej sytuacji jest jakieś wyjście awaryjne. Obyśmy nie musieli go szukać, czego sobie i Wam życzę!