Spółka jawna a cywilna – co wybrać?

utworzone przez Marcin Nowak | lut 3, 2021 | Zarządzanie

Chcąc założyć własną firmę, będziecie musieli podjąć szereg ważnych decyzji, staniecie przed wieloma wyzwaniami. Jednym z pierwszych będzie wybór formy prowadzonej działalności. Wśród dostępnych możliwości jest między innymi założenie spółki jawnej i spółki cywilnej. Czym się od siebie różnią? Jakie korzyści przyniosą oba rozwiązania i co musicie o nich wiedzieć?

W dzisiejszym artykule porównałem i podsumowałem najważniejsze informacje dotyczące spółki jawnej i spółki cywilnej, dzięki czemu łatwiej będzie Wam dokonać właściwego wyboru. Dodatkowo, przygotowałem darmowy wzór umowy spółki jawnej, który możecie pobrać i wykorzystać. Zapraszam!

Spółka jawna – najważniejsze informacje

Różnice między spółką jawną, a cywilną są zasadnicze. Zaczynając od tego, że spółka jawna jest formą spółki osobowej, a spółka cywilna ma formę kontraktu. Co to w praktyce oznacza? Najłatwiej będzie podsumować po kolei najważniejsze informacje i je porównać. Zacznę od spółki jawnej. Dla przypomnienia dodam tylko, że całkiem niedawno podsumowałem na blogu jak założyć działalność gospodarczą i spółkę z o.o. – gdzie znajdziecie praktyczne podpowiedzi i informacje o tych formach prowadzonej działalności.

Wspomniałem już, że spółka jawna jest osobową spółką handlową. Oznacza to, że przedsiębiorca prowadzi ją pod własną firmą (nazwą spółki). Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej, ale posiada zdolność prawną (czyli we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania). Przyjęło się, że spółka jawna to dobre rozwiązanie dla wspólników z jednej branży, którzy wykonują działalność w niewielkiej skali (i niskim stopniu ryzyka). Głównym powodem są między innymi niższe koszty funkcjonowania firmy (niż w pozostałych formach działalności), możliwość prowadzenia prostej księgowości (jeśli przychody nie przekroczą 2 mln euro) i możliwość pokrywania zobowiązań majątkiem spółki. A skoro jesteśmy przy kwestii majątku…

W spółce jawnej nie ma majątku stanowiącego współwłasność wszystkich wspólników. Spółka jawna posiada własny majątek, na który składa się mienie wniesione jako wkład (przez wspólników) i nabyte w czasie istnienia spółki. Co do zasady, każdy wspólnik w spółce jawne musi wnieść swój wkład. Może nim być określona kwota pieniędzy, jak również wkład niepieniężny (prawa rzeczowe i własnościowe). Może nim być także praca własna albo świadczenie usług (nie dotyczy to pracy i usług związanych z prowadzeniem i reprezentacją spółki). Wartość wkładu wspólników musi zostać określone w umowie spółki jawnej i powinny być równe. Oznacza to, że wspólnicy mają równe prawo do udziału w zyskach i stratach. Każdy ze wspólników może zażądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Może zażądać też wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego nawet, gdy spółka poniosła stratę. W przeciwieństwie do spółek kapitałowych, nie będzie do tego konieczna stosowana uchwała wspólników.

W spółce jawnej każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Wynika to z samego faktu posiadania statusu wspólnika w spółce jawnej. Co ważne, za prowadzenie spraw spółki wspólnik nie otrzymuje wynagrodzenia (chyba, że umowa spółki stanowi inaczej). To właśnie umowa zawiera szczegółowe warunki współpracy i może na przykład przekazywać prowadzenie spółki jednemu lub kilku wspólnikom. Jedno jednak pozostaje niezmienne. Każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za jej zobowiązania w sposób solidarny, osobisty i nieograniczony. W praktyce oznacza to, że wierzyciele mogą dochodzić swoich należności z całego majątku wspólnika. Obecnego, jak też przyszłego.

Warto też wiedzieć, że spółka jawna jest podatnikiem na potrzebny podatku od towarów i usług (VAT), natomiast nie jest podatnikiem podatku dochodowego (z pewnymi wyjątkami). W spółce niebędącej podatnikiem CIT, podatnikami podatku dochodowego są wyłącznie poszczególni wspólnicy spółki. Dochody z tytułu udziału w spółce jawnej traktowane są na gruncie PIT jako dochody z działalności gospodarczej.

Umowa spółki jawnej – darmowy wzór

Jeśli planujecie założyć spółkę jawną, przygotowałem darmowy wzór umowy do pobrania. Mimo, że dokument zawiera wszystkie niezbędne elementy i zaraz po pobraniu możecie z niego śmiało korzystać, będzie zdecydowanie lepiej jeśli przenalizujecie wszystkie punkty i potraktujecie go jako przykład wyjściowy. Propozycja, wzór, a nie gotowy szablon. Dlaczego? W Waszym przypadku poszczególne warunki i elementy umowy mogą wyglądać zupełnie inaczej niż w wersji zaproponowanej przeze mnie. Wspólnicy mogą i powinni kształtować warunki współpracy tak, aby jak najlepiej odpowiadały oczekiwaniom.

Zwróćcie uwagę na:

• zapis dotyczący reprezentowania spółki – zasadniczo każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę, przy czym umowa spółki może pozbawić jednego ze wspólników prawa reprezentowania spółki
• zapis o prowadzeniu spraw spółki – warto, by wspólnicy określili zasady prowadzenia spraw spółki (np. które sprawy wymagają uchwały)
• zapis o udziale w zyskach i stratach
• zapis o karach za działanie na niekorzyść spółki
• zapis o rozwiązaniu umowy spółki
• zapis o przeniesieniu praw i obowiązków wspólnika w przypadku jego śmierci itp.

To tylko kilka dodatkowych spraw, które warto uwzględnić w umowie spółki jawnej. Kliknijcie na poniższą grafię, aby pobrać darmowy wzór umowy i zmodyfikujcie ją pod własne potrzeby!

Spółka cywilna – najważniejsze informacje

Przejdźmy teraz do spółki cywilnej. Tak jak wspomniałem, sporo informacji na ten temat zawarłem już w poprzednich wpisach, także dziś postaram się nie powtarzać informacji, a jedynie podkreślić najważniejsze cechy. Zostały one opisane w art. 860 § 1 Kodeksu cywilnego. Znajdujemy tam informację o tym, że każdy ze wspólników zobowiązuje się wobec pozostałych wspólników do dążenia do wspólnego celu. Co nie oznacza, że musi być to jedynie cel finansowy. Co więcej, cel spółki nie musi być realizowany przez prowadzenie działalności gospodarczej – może być po prostu wspólnym przedsięwzięciem.

Inaczej jest w przypadku spółki handlowej, w tym jawnej, którą opisałem powyżej. Spółka jawna w przeciwieństwie do cywilnej jest zawsze przedsięwzięciem biznesowym. Spółka cywilna nie ma natomiast podmiotowości prawnej. Sama w sobie nie może być podmiotem praw i obowiązków. Nie przysługuje jej status przedsiębiorcy. Przedsiębiorcami są wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Każdy ze wspólników jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania. Każdy wspólnik może też liczyć na równy podział zysków, bez względu na wartość wniesionego wkładu (chyba że umowa określa inne warunki).

Do założenia spółki nie jest wymagany kapitał, natomiast może być przekształcona w zasadzie w każdą spółkę prawa handlowego. Spółka cywilna nie jest też podatnikiem podatku dochodowego. Podatki opłacają wspólnicy od osiągniętego dochodu. Dokonując wpis do CEIDG wspólnicy dokonują wyboru spośród dostępnych form opodatkowania działalności. Z zastrzeżeniem sytuacji w której część wspólników spółki cywilnej osób fizycznych objęta jest ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (lub kartą podatkową), a część korzysta z zasad ogólnych lub podatku liniowego.

Umowa spółki cywilnej – darmowy wzór

Podobnie jak w przypadku spółki jawnej, tym razem również przygotowałem darmowy wzór umowy do pobrania. Pamiętajcie, żeby sprawdzić, czy wpisane założenia i warunki są tożsame z Waszymi i nie zapomnijcie dodać do umowy własnych elementów. Aby pobrać wzór umowy spółki cywilnej kliknijcie na poniższą grafikę i zapiszcie się do mojego newslettera.

Bez obaw, nie zasypię Was spamem czy ofertami 😉 Raz w miesiącu przesyłam swoje BLOGOWSKAZY, czyli newslettera z subiektywnym zestawieniem najciekawszych artykułów i blogów z ostatniego miesiąca. Także możecie liczyć na porcję sprawdzonej wiedzy, nie tylko ode mnie 😉

Spółka cywilna a spółka jawna – najważniejsze różnice

Zarówno powstanie spółki cywilnej, jak i jawnej, łączy się z zawarciem przez wspólników umowy. Forma tej umowy w obu przypadkach powinna być pisemna. W przypadku spółki jawnej forma ta jest zastrzeżona pod rygorem nieważności, wymagany jest też wpis do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Wpis w KRS będzie wymagany nie tylko przy zakładaniu spółki jawnej ale też przy jej prowadzeniu. To niestety będzie oznaczało dodatkowe koszty, które nie będą występować w spółce cywilnej.

Spółka cywilna nie ma wyodrębnionego majątku. W przeciwieństwie do spółki jawnej, majątek jest współwłasnością łączną wspólników. W praktyce oznacza to, że każdy wspólnik spółki cywilnej jest współwłaścicielem całego majątku wspólników. Majątku jednak nie można dzielić – będzie to możliwe dopiero po rozwiązaniu umowy spółki. Kolejną istotną różnicą to kwestia odpowiedzialności. W przypadku obu spółek wspólnicy odpowiadają całym swoim majątkiem. Z tą różnicą, że w spółce jawnej ich odpowiedzialność ma nieco inny charakter. Za długi spółki w pierwszej kolejności odpowiada spółka, a jej wspólnicy mogą być pociągnięci do odpowiedzialności dopiero gdy egzekucja z majątku spółki okaże się nieskuteczna. Dopiero gdy spółka nie może pokryć swoich długów, wierzyciel może wszcząć egzekucję z majątku wspólnika. W spółce cywilnej takiej furtki nie znajdziecie.

Spółka jawna a cywilna – które rozwiązanie wybrać?

Ostateczny wybór spółki, powinien być związany z charakterem Waszej działalności. Spółka cywilna sprawdzi się lepiej w przypadku jednorazowych działań. Z uwagi na kwestię odpowiedzialności jaką ponoszą wspólnicy nadaje się bardziej dla działalności w mniejszej skali. Spółka jawna generuje większe koszty, natomiast fakt, że odpowiedzialność wspólników jest subsydiarna, zmniejsza ryzyko i ewentualne problemy związane z prowadzeniem biznesu w ramach tej spółki. Tak jak wspomniałem – spółkę cywilną można dowolnie przekształcić w spółkę handlową (w tym także jawną), co także ma spore znaczenie. Daje to możliwości rozwoju działalności wraz ze zmieniającymi się okolicznościami i potrzebami. Także jeśli jesteś początkującym przedsiębiorcą, stawiasz swoje pierwsze kroki w biznesie, spółka cywilna staje się lepszym i bardziej elastycznym rozwiązaniem.

Ostateczny wybór należy do Was, co nie znaczy że nie mogę Wam dodatkowo pomóc podjąć tej decyzji. Muszę tylko poznać więcej szczegółów dotyczących planowanej lub prowadzonej działalności. Skontaktujcie się ze mną, porozmawiajmy o szczegółach, a ja podpowiem najlepsze rozwiązania. Gwarantuję dyskrecję, uczciwą i przyjemną współpracę. Niezależnie czy będzie Wam zależeć jedynie na poradzie, czy skorzystacie z mojego wsparcia w szerszym zakresie, wspominałem o tym kilka dni temu na moim Facebooku). Może się okazać, że spółka cywilna, albo spółka jawna nie będzie dla Was jedynym i najlepszym wyborem. Wszystko zależy od Waszej koncepcji, wizji, planów i sytuacji. Porozmawiajmy!